Coraz częściej zdarza się, że strony czynności zwracają się do notariuszy o znaczne obniżenie wynagrodzenia albo zaniechanie jego pobrania motywując to swoją trudną sytuacją ekonomiczną. Co należy zrobić i jakie warunki spełnić, by uzyskać zwolnienie z notarialnej taksy?
Prawo o notariacie dopuszcza taką możliwość, jeżeli strona czynności notarialnej (osoba fizyczna) nie jest w stanie bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny ponieść żądanego przez notariusza wynagrodzenia. Może wtedy wystąpić z wnioskiem do sądu rejonowego, właściwego ze względu na jej miejsce zamieszkania, o zwolnienie w całości lub w części od ponoszenia tego wynagrodzenia.
Przepis ten stosuje się odpowiednio również do osoby prawnej, która wykaże, że nie ma dostatecznych środków na ponoszenie wynagrodzenia żądanego przez notariusza. Jeżeli sąd uwzględni złożony wniosek, to wówczas wyznaczy notariusza do dokonania czynności notarialnej, a jego wynagrodzenie poniesie Skarb Państwa – informuje not. Maciej Celichowski, rzecznik prasowy Rady Izby Notarialnej w Poznaniu.
Należy pamiętać, że zwolnienie może objąć także opłatę sądową za wpis do księgi wieczystej prawa nabytego w akcie notarialnym. Wymaga to jednak oddzielnej decyzji sądu – mówi not. Piotr Naskręcki, Członek Rady Izby Notarialnej w Poznaniu.
Istotne jest, aby strona czynności zwróciła się do sądu z odpowiednim wnioskiem jeszcze przed dokonaniem czynności notarialnej, a nie już po dokonaniu tej czynności. Ponadto osoba składająca do sądu wniosek powinna już w tym wniosku wskazać wysokość wynagrodzenia brutto oczekiwanego przez notariusza (wraz z wynagrodzeniem brutto za wypisy i złożenie wniosku o wpis w księdze wieczystej), aby sąd mógł tę kwotę wskazać w postanowieniu.
Do pisma należy dołączyć oświadczenia o liczbie osób na utrzymaniu, dochodach, majątku i ponoszonych wydatkach. Oświadczenie należy sporządzić na urzędowym formularzu stosowanym przy składaniu wniosków o zwolnienie od kosztów sądowych.
Trzeba także pamiętać, że przy zawieraniu umowy w formie aktu notarialnego notariusz pobiera także podatek od czynności cywilnoprawnych lub spadków i darowizn. Tu jednak Skarb Państwa nie przewidział zwolnienia, choć zdarzają się wyjątki, m.in., wprowadzone rok temu zwolnienie od podatku od czynności prawnych za zakup pierwszego mieszkania.
